Խելագար Ձին

Փոքր Բիգհորնի ճակատամարտում ամերիկյան հրամանատար Ջորջ Արմստրոնգ Կաստերը որոշեց չսպասել հնդկացիների ու ամերիկյան հիմնական զորքի բախմանը: Նա որոշեց կիրառել տարածված մարտական հնարք՝ հարձակվել հնդկացիների գյուղի վրա, սպանել ու գերի վերցնել հնդկացիների կանանց ու երեխաներին, որպեսզի հնդկացիների զորքը ստիպված լինի բաժանվել մասերի՝ աղետը կանխելու համար:

Շաման Նստած Ցուլի կողմից ոգեշնչված ըստ տարբեր տվյալների 900-ից 1800 հնդկացի մարտիկները հարձակվեցին Կաստերի հեծելազորայինների վրա՝ 31 սպա, 566 զինվոր, 15 զինված քաղաքացի ու 35-40 հետախույզ կազմով:

Տարբեր պատճառներ են բերում Կաստերի պարտության համար. վատ հրացաններ, թվական գերակշռություն և այլն: Հետաքրքիր է՝ ինչ էր մտածում վերջինս, երբ զորքի մնացորդների հետ ամրացել էր բլրի վրա, որտեղ նույնիսկ բոլոր վիրավորների համար տեղ չկար:

Վերջին հարձակումն, ըստ հնդկացիների հետագա վկայությունների, տևեց «այնքան, որքան պետք է սոված մարդուն իր ճաշն ուտելու համար»: Ու հետո՝

Ինչ-որ տեղ «The Fountain»-ն է հիշեցնում: Ինչ-որ կողմից:
Ճակատամարտը գլխավորած հնդկացի առաջնորդներից մեկը՝ Խելագար Ձին, զինվորի կողմից մեջքին հասցված դանակի հարվածից մեռնելուց առաջ ասաց.

«Բարեկամ, ես քեզ չեմ մեղադրում սրա համար: Եթե լսեի քեզ, այս դժբախտությունն ինձ չէր պատահի: Ես թշնամի չէի սպիտակ մարդուն: Երբեմն իմ երիտասարդները հարձակվում էին իրենց թշնամի հնդկացիների վրա ու խլում նրանց պոնիները: Նրանք էլ նույնն ի պատասխան էին անում: Մենք բիզոն ունեինք ուտելու համար, նրա մորթին՝ հագուստի ու մեր վիգվամների համար: Մենք ռեզերվացիայում պարապության կյանքին, որտեղ մեզ հակապակ մեր կամքի էին քշում, նախընտրում էինք որսը: Երբեմն բավականաչափ ուտելու բան չէինք ունենում, ու մեզ չէին թողնում, որ որսի համար ռեզերվացիայից դուրս գանք: Մենք նախընտրում էինք ապրելու մեր ձևը: Մենք պետության համար ծախս չէինք: Մենք ուզում էինք խաղաղ ապրել, որ մեզ հանգիստ թողնեն: Ձմռանը զինվորներ ուղարկեցին, նրանք ավերեցին մեր գյուղերը: Նույն կերպ եկավ «Երկարահերը» (Կաստերը): Ասում են՝ մենք մորթել ենք նրան, բայց նա նույն բանը մեզ կաներ, եթե մենք չպաշտպանվեինք ու չկռվեինք մինչև վերջ: Մեր առաջին մղումն ունեցածներս հավաքելն ու փախչելն էր, բայց մենք այնքան փշրված էինք, որ ստիպված էինք կռվել: Դրանից հետո ես իմ մարդկանցից մի քանիսի հետ Տանգ գետով վեր գնացի ու խաղաղ ապրեցի: Բայց պետությունն ինձ հանգիստ չթողեց: Ի վերջո, ես վերադարձա Կարմիր Ամպի գործակալություն: Էլի ինձ չթողեցին լուռ մնալ: Ես հոգնել էի կռվելուց: Ես գնացի Բծավոր Պոչի գործակալություն ու խնդրեցի առաջնորդին ու իր գործակալին, որ թողնի ինձ խաղաղ ապրել: Ես գործակալի հետ այստեղ եկա, որ խոսեմ Մեծ Սպիտակ Առաջնորդի հետ, բայց ինձ թույլ չտվեցին: Նրանք փորձեցին կապկպել ինձ: Ես փորձեցի փախչել, ու զինվորն իր սվինը մեջս խրեց: Ես ամենն ասացի»:

P.S. Ու ընդհանրապես, միայն յանկիներն էին կարող «Նա, ով նստած է խելագար ձիու վրա» անունը «Խելագար Ձի» թարգմանել:(((